Fráveita
Sveitarfélagið Grímsnes- og Grafningshreppur rekur fráveitukerfi í þéttbýlinu á Borg og í Ásborgum ásamt því að fylgja eftir reglulegri losun rotþróa í sveitarfélaginu.
Helstu upplýsingar um tæmingu rotþróa má finna hér.
Umsókn um tengingu við fráveitukerfi Sveitarfélagsins
Sótt eru um fráveitutengingu á þar til gerðu eyðublaði á heimasíðu sveitarfélagsins. Tenging fráveitulagna er á vegum starfsmanna sveitarfélagsins og er kostnaður skv. gjaldskrá fyrir fráveitu og meðhöndlun seyru hverju sinni. Gjaldskráin er birt á heimasíðu sveitarfélagsins.
Almennt um rotþrær
Þar sem ekki er hægt að tengjast sameiginlegri hreinsistöð á vegum sveitarfélagsins er notast við rotþrær eða annars konar hreinsivirki. Skólp er mengunarvaldur og því mikilvægt að vanda til verks. Gerð er krafa um tveggja þrepa hreinsun frá íbúðarhúsum og orlofshúsum. Tveggja þrepa hreinsun felst í rotþró og siturbeði sem fanga úrgangsefni úr skólpinu og valda niðurbroti á mengunarefnum áður en þau berast út í umhverfið.
Um rotþrær gildir staðallinn ÍST EN 12566, auk útgefinna leiðbeininga Umhverfisstofnunar; Leiðbeiningar um rotþrær og siturlagnir. Auk þess er að finna kröfur um rotþrær í byggingarreglugerð nr. 112/2012 með áorðnum breytingum og reglugerð nr. 798/1999: Reglugerð um fráveitur og skólp.
Rotþró er tankur eða röð tanka sem hægir á flæði skólps og stuðlar þannig að viðskilnaði fastra efna frá frárennslisvatni. Föst efni í frárennsli sökkva því til botns á meðan léttari efni líkt og fita fljóta efst og mynda oft skán sem getur harðnað (flotlag). Rotnun á sér stað í föstum efnum og úr losna gastegundir en hluti fastra efna ná ekki að rotna og myndast því seyra á botni rotþróa (botnlag). Á milli flotlags og botnlags er skólpvatn sem berst milli hólfa í rotþrónni og að lokum út í siturlögn. Í húsum með fasta búsetu má reikna með að botnfall seyru sé um 150-200 lítrar á ári á hverja manneskju.
Rotþrær eru flestar með þrjú misstór hólf til að hámarka afköst og vernda siturlögn frá föstum efnum.
Siturlagnir
Skólpvatn úr rotþró skal leiða í siturlögn skv. leiðbeiningum Umhverfisstofnunar. Siturlögn er fráveiturör úr rotþró sem gatað er á rörbotni og allt upp að miðju rörs. Athugið að nota skal rör ætluð í siturlögn en ekki hefðbundin drenrör. Siturlögnin er loftræst á enda og skal halli á henni vera um 2 ‰ á hvern lengdarmetra til að fá sem jafnast rennsli í lögninni. Gera skal ráðstafanir þannig að ekki frjósi í siturlögn á meðan notkun stendur.
Leggja skal siturlagnir í að lágmarki 30 cm þykkt malarbeð með kornastærð 16-25 mm. Undir malarbeðinu skal vera lekt jarðvegslag. Krafa er um að minnst 100 cm séu frá siturlögn niður á hæstu grunnvatnsstöðu. Stranglega bannað er að leggja siturlögn beint ofan á hraunlag eða annan gljúpan jarðveg með beina tengingu við grunnvatn. Ef setja þarf niður rotþró í hraunlendu jarðlendi skal leita ráða við að auka hreinsun. Ráðlagt er að leggja niður a.m.k. 1 m þykkan þjappaðan malarpúða og ofan á það kemur 60 cm þykkt malarlag. Leita skal ráðgjafar pípulagningarmeistara við lagningu rotþróa.
Stærð og staðsetning
Stærð og staðsetning rotþróar skal ákveðin af pípulagningarmeistara hússins eða lagnahönnuði. Upplýsingar um stærðir og frágang má finna í riti Umhverfisstofnunar; Leiðbeiningar um rotþrær og siturlagnir. Meðferð skólps frá stökum húsum og litlum fráveitum utan þéttbýlis.
Hver hreinsar rotþróna
Sveitarstjórnum er skylt að sjá til að komið sé á kerfisbundinni tæmingu á seyru úr rotþróm skv. reglugerð 799/1999 um meðhöndlun seyru. Sveitarstjórnum er heimilt skv. lögum nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir að setja samþykktir og gjaldskrár um meðferð úrgangs og skólps. Gjaldið sem innheimt er með fasteignagjöldum er einungis notað til að standa undir kostnaði við hreinsun rotþróa og förgun á seyru. Hreinsunarsvæði hvers árs má sjá á kortavef sveitarfélagsins www.map.is/sudurland/?fraveita. Árlegt rotþróargjald má sjá á birtum álagningarseðli sveitarfélagsins.
Í Grímsnes- og Grafningshreppi eru rotþrær hreinsaðar á þriggja ára fresti. Sveitarfélagið er í samlagi við fimm önnur sveitarfélög á Suðurlandi og reka sérstakan seyrubíl sem sér um að hreinsa rotþrærnar og móttökustöð á Flúðum. Seyrunni er safnað á Flúðum þar sem hún fer í sérstakan kalkara þar sem henni er blandað við kalk og stundum grasfræ. Að lokum er kölkuð seyra notuð í uppgræðslu í afgirtan afrétt í samstarfi við Landgræðslu Ríkisins.
Ferlið við hreinsun
Það er algengur misskilningur að rotþrær þurfi aldrei að hreinsa. Ef rotþró er ekki hreinsuð reglulega safnast fyrir í henni föst efni, botnfall og flotlag (seyra), sem ekki rotna. Þessi seyra truflar virkni þróarinnar og gerir hana að lokum gagnslausa. Gera þarf ráð fyrir að í rotþróna safnist 100–200 lítrar af seyru á hvern einstakling á ári. Þannig skerðist það rúmmál rotþróar sem nýtist til að brjóta niður örverur.
Ef rotþró er ekki hreinsuð getur skólp farið að flæða út í jarðveginn sem getur valdið heilsutjóni á mönnum og dýrum.
Seyrubíllinn virkar þannig að dælt er upp úr rotþrónni inn í búnað á seyrubílnum sem aðskilur fast efni frá skólpvatninu. Skólpvatninu er í kjölfarið skilað aftur í rotþróna. Algengur misskilningur er um að rotþróin sé tæmd algjörlega við seyrulosun. Vatninu er alltaf skilað til baka til að tryggja rétta virkni.
Eftir að rotþró hefur verið hreinsuð er það merkt á kortasjá sveitarfélagsins (www.map.is/sudurland) undir „Veitur/Fráveita/Rotþrær“. Hægt er að sjá hreinsunarsögu rotþróa í sveitarfélaginu með því að ýta á punktinn sem kemur þegar búið er að haka í „Rotþrær“. Ekki er lengur skilinn eftir límmiði eftir að rotþró hefur verið hreinsuð.
Frágangur og aðgengi
Rotþrær verða að vera aðgengilegar fyrir hreinsunaraðila, ef það er mikill gróður þá er gott að merkja staðsetninguna með stöng eða flaggi. Þannig getur hreinsunaraðili gengið til verks þó að enginn sé heima við.
Gæta þarf þess að hreinsunaraðili komi ekki að læstu hliði.
Gæta þarf þess að fjarlægð frá aðgengi bíls að rotþró sé ekki lengri en 60 metrar.
Vinsamlega athugið að hvorki er hægt að segja nákvæmlega til um hvenær hreinsunaraðili hreinsar rotþró né óska eftir ákveðnum hreinsunartíma.
Stífluð rotþró
Ef rotþró er stífluð eða rennsli í hana er hægt eru hér nokkur atriði sem gætu orsakað það:
- Ef langt er síðan hús var notað getur myndast hörð skán efst í rotþró. Hægt er að brjóta hana með priki og losa um hana.
- Siturbeð gæti verið stíflað og það rennur ekki frá þrónni. Hugsanlega gæti verið jarðvatn í siturbeði og hún því ekki virk.
- Rotþróin hafi missigið og hallar að stút inn í þrónna
- Rotþróin er of lítil m.v. notkun á húsnæði.
Best er að fá fagaðila til að meta ástand á rotþró og ákveða næstu skref.
Gjaldskrá fyrir aukahreinsanir má sjá á heimasíðu sveitarfélagsins hér.
Reglugerðir
Samþykkt um fráveitur í Grímsnes- og Grafningshreppi má finna á heimasíðu sveitarfélagsins. Fasteignaeigendur eru hvattir til að kynna sér þær. Einnig má benda á eftirfarandi rit og reglugerðir:
Reglugerð um meðhöndlun seyru nr. 799/1999.
Lög um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998
Frekari upplýsingar
Upplýsingar um fráveitu og hreinsun rotþróa má sjá á heimasíðu sveitarfélagsins hér og á www.seyra.is. Þjónustufulltrúa Seyruverkefnis má nálgast í póstfang seyra@seyra.is